Met boerenforum hebben we ook de kruiwagen vast genomen en zijn we een stuk meegelopen op weg naar Brussel. Dit initiatief vanuit Nederland vraagt om de bodem en het bodemleven bovenaan te plaatsen als bron van leven en gezondheid. Voor ons als AgroEcologische beweging is dit de normaalste zaak: toegang tot en respect voor natuurlijke hulpbronnen, water, lucht, bodem, … dient voorop gesteld te worden. Het volledige manifest dat we op 31 mei in Brussel aan Frans Timmermans afgeven kan je hier lezen: KRUIWAGENMARS-MANIFEST 2023.
Voor boerenforum is het meer dan bodemleven, we willen ook meer boeren, boerinnen en landwerkers op het veld. En meer toegang tot grond, “GROND VOOR VOEDSEL” gesteund door een degelijke pachtwet die onze voedselproducenten loopbaan zekerheid geeft. Onlangs konden we dit in de media nog maar eens onderstrepen, luister en kijk (vanaf 11:25) mee.
Daarnaast dient er gewerkt te worden aan een sociale voedselzekerheid, voedselsoevereiniteit die onze lokale producenten afname en prijs zekerheid geven in eigen regio. En waar we eindelijk eens werk maken van een maatschappelijk gedragen voedselstrategie die “iedereen” toegang verschaft tot gezond voedsel dat boer en natuur respecteert. Greenpeace geeft alvast een voorzet met hun petitiecampagne die we graag steunen. TEKEN MEE! Met boerenforum wil we hier ook verder rond werken en een degelijk manifest opmaken “goe boeren, goe betaald”. Wil je hieraan meewerken, laat het ons weten: boerenforum@gmail.com, 0494/624425 (bel, sms, whatsapp).
Op zaterdag 17 juni organiseren we een eerste workshop rond eerlijk inkomen samen met CSA-netwerk en FIAN op de trefdag van de Vlaamse AgroEcologische beweging. Wil je deelnemen en deel uitmaken van de brede beweging voor agroecologie? Kom dan naar deze trefdag voor sympathisanten en vrijwilligers van Wervel, De Landgenoten, Boerenforum, CommonsLab, CSA-Netwerk, Fian, Landbouwbrigades, Solidagro en Voedselteams. Schrijf je nu in.
Boerinnen, boeren en landwerkers samen brengen daar gaan we voor. Het is goed om met elkaar kennis en ervaring uit te wisselen, elkaar te steunen, te inspireren en nog zoveel meer.
Onze volgende boerenfora zoomen in op vergunningen en natuurgebied, schrijf je in via onderstaande link:
Ook feesten is belangrijk, zet alvast onderstaande data in je agenda:
Vrijdag, zaterdag 21-22 juli ’23, Gentse Feesten
2de helft augustus BOER•INN•EN-FEEST en BOER•INN•EN-VUUR, later meer hierover.
Dinsdag 29 augustus ’23, OOGSTSTOET OOSTAKKER, we lopen mee in de stoet met een knipoog naar de boeren actualiteit
Weekend 18 nov ’23, 10 JAAR BOERENFORUM, bijeenkomsten, debatten, boerenvuur, boerenfeest, acties, Mechelen
Met de kruiwagens kwamen we in beweging voor het bodemleven, voetafdruk verlagen en handafdruk op het veld verhogen. Daar willen we voor gaan en ons verder voor inzetten. We zoeken nog heel wat steun op alle vlak, zowel financieel als vrijwilligers die hun schouders onder onze AgroEcologische boerenbeweging willen zetten. Steun ons en laat van je horen als je aan iets wil meewerken. Iedereen is welkom om onze boerenbeweging mee vorm te geven boer, boerin, landwerker, verwerker, logistiek, winkelier en consument.
Wil je meer weten over onze boerenbeweging lees dan deze publicatie Boeren AgroEcologie.
Tot binnenkort!
Boerenforum, voor een toekomst in boer•inn•en-handen!
Nog dankjewel aan ‘T GROM, ’t Hof bySONder, landbouw Van Haesendonck, Seizoensmaak, Gemeente Zemst voor het warme onthaal tijdens een stukje van onze tocht.
Boeren, boerinnen en landwerkers van La Via Campesina vieren 30 jaar gezamenlijke strijd en hoop
Leden van La Via Campesina uit de hele wereld kwamen maandag 15 mei, persoonlijk of online samen om de 30e verjaardag van de oprichting van de grootste boer•inn•enbeweging ter wereld te vieren. European Coordination Via Campesina, de Europese afdeling van La Via Campesina, was medeorganisator samen met Boerenforum, Le MAP en FUGEA, van het evenement ter gelegenheid van de 30-jarige verjaardag van de formele oprichting van de beweging in Mons, België, op 15-16 mei 1993.
De aanwezigen en organisatoren van de eerste bijeenkomst in Bergen werden vergezeld door boeren uit de hele wereld, alsook door gelieerde organisaties en beleidsmakers om te vieren wat de beweging allemaal heeft bereikt. Zo gaf La Via Campesina de aanzet tot de VN-verklaring over de rechten van boeren en andere mensen die op het platteland werken. De beweging heeft ook het concept voedselsoevereiniteit bedacht en gesocialiseerd, de eis voor het recht van volkeren om te beslissen over landbouw- en voedselbeleid om gezond en cultureel passend voedsel te produceren, geproduceerd met ecologisch verantwoorde en duurzame boerenmethoden, en zo het recht op gezond voedsel voor alle mensen en gemeenschappen te garanderen. Het belangrijkste is dat La Via Campesina boeren en boerinnen over de hele wereld verbindt en verenigt, door strijd en een stem van hoop te geven aan samenlevingen om eerlijke en rechtvaardige voedselsystemen op te bouwen die gebaseerd zijn op een agroecologische boerenlandbouw.
Met Boerenforum zijn we heel vereerd dat we deze feestelijke samenkomst mee mochten organiseren en dat we deel uit maken van de grootste boerenbeweging. “Het is belangrijk om boeren, boerinnen en landwerkers samen te brengen, regionaal maar ook op internationaal niveau,” zegt Wim Moyaert, coördinator van Boerenforum. “Deze wereldwijde verbondenheid zorgt voor inspiratie en steun om lokaal verder te strijden voor een boerenlandbouw en voedselsoevereiniteit. Samen zaaien we hoop voor een agroecologische toekomst.” We kijken nu al uit naar onze eigen 10-jarig bestaan dat we vieren op 18 november in Mechelen met boer•inn•en-debatten, -markt en -feest.
Zoals een deelnemer, Andoni Garcia Arriola, tijdens het evenement verklaarde: “Vandaag, in het licht van de diepe systeemcrisis die de planeet doormaakt, is de stem van de boer•in en de voorstellen van LVC en haar gelieerde organisaties een licht van hoop voor de wereld. Vandaag hebben we gezien dat zolang er mensen zijn die de boerenstrijd voeren, er hoop is!”
Het evenement vindt ook plaats in de aanloop naar de 8e internationale conferentie van LVC, die van 21 tot 28 november dit jaar in Colombia plaatsvindt. Tijdens de conferentie zullen boerinnen, boeren en landwerkers uit de hele wereld de fundamentele rol van boeren en agroecologie in de huidige wereldwijde strijd voor vrede, klimaatrechtvaardigheid, gelijkheid en rechtvaardigheid belichten en bespreken. Morgan Ody, algemeen coördinator van LVC sloot de viering af met krachtige woorden over wat die rol zal zijn. “Als boer en boerin hebben we bewezen dat we de sleutel zijn om de wereld te voeden en voor Moeder Aarde te zorgen. We zijn erin geslaagd de WTO te blokkeren en voedselsoevereiniteit, agroecologie en de rechten van boer•inn•en op de agenda te zetten. De rol die wij in de toekomst zullen spelen is nog belangrijker, aangezien de toekomst van de mensheid afhangt van de toekomst van de landbouw. We bouwen aan hoop.”
Dé vraag van GvK voor het Boerendebat: Welke landbouw is verenigbaar met een eindige planeet, met gezond voedsel voor allen en met een fair inkomen voor de boer?
Wellicht niet het type dat na WOII veel en goedkoop voedsel moest produceren. De schaalvergroting die sindsdien alleen maar toenam, creëerde machtige agro-bedrijven, die maximale winst nastreven ten koste van mens, dier en natuur. De menselijke tol bij boeren met torenhoge schulden is naar verluidt hoog. Dat bevestigt Paul Cerpentier van het ABS. Ook het lot van boerderijdieren is intriest, zo hoorden we vanuit het publiek. Voor natuurlijk dierengedrag is er in megastallen immers geen plaats. En de natuur en biodiversiteit hangen aan het infuus als we het roer niet snel omgooien.
Boeren zelf aan het woord
In het boek Tot de bodem leggen onderzoekers uit hoe het zo ver is kunnen komen met de landbouw en ze verkennen hoe het anders kan. GvK nam deze analyse als uitgangspunt om bij de boeren zelf te polsen hoe zij aankijken tegen de transitie die nodig is.
Wim Moyaert van Boerenforum
Bij Boerenforum, bijvoorbeeld, kiezen ze resoluut voor het model van de agro-ecologische landbouw. Die veroorzaakt geen mest- en stikstofcrisissen. Ze werkt met de natuur mee en is circulair. Helaas is dit model nog lang niet mainstream.
Voor dit debat op initiatief van GvK en Boerenforum daagden meer dan 80 mensen op op een zonnige zondagmorgen. Onder hen opmerkelijk veel boeren met een eigen bedrijf, ruim boven hun statistisch aandeel, zoals Kurt Sannen opmerkte. Of deze thematiek leeft? Zonder twijfel!
Drie auteurs die met beide voeten in het agro-ecologisch verhaal staan, leggen uit hoe industriële landbouw ontstond en ontspoorde.
Myriam Dumortier (Instituut Natuur- en Bosonderzoek en docente UGent, tevens GvK ambassadeur) vertelt hoe boeren sinds de jaren 50 moesten vergroten, specialiseren en industrialiseren, zonder dat daar een hogere productprijs tegenover stond. De voedingsindustrie deed gouden zaken en werd een imperium. Vijf bedrijven verhandelen nu 70% van de wereldwijde voedseloogst. Boeren zijn de dupe, zowel bij ons als aan de andere kant van de wereld. Ook de biodiversiteit en bijgevolg de natuur zelf gaan zienderogen achteruit. Zelfs consumenten zijn de dupe. Ze worden zwaarlijvig en ongezond door industrieel voedsel. Kortom: het is hoog tijd om dit compleet ontsporend systeem in te ruilen voor een agro-ecologische transitie, die het ecosysteem herstelt en mét de natuur meewerkt i.p.v. tegen de natuur in.
Kurt Sannen (specialist rurale ontwikkeling en bedrijfsleider Het Bolhuis, Diest) vertelt hoe pas laat in onze prehistorie de landbouw ontstond. Dat was een enorme vooruitgang. Mensen leerden zelf voedsel telen, verwerken en verhandelen. Boeren bepaalden zelf hun prijzen. Dat veranderde pas fundamenteel met het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid in Europa na WOII. Schaalvergroting werd de norm en boeren kregen gegarandeerde minimumprijzen. Overschotten werden opgekocht en in de derde wereld gedumpt. Later kwamen er randvoorwaarden voor de staatssteun: normen inzake voedselveiligheid, dierenwelzijn en milieu. Maar de hectaresteun in al zijn vormen hield vooral de marktprijzen laag. Een fair inkomen kregen de boeren niet. Ze werden goedkope grondstoffenleveranciers voor de voedingssector. Boeren verdienen nu de helft van een gemiddeld inkomen, terwijl in de voedingsindustrie megawinsten te rapen zijn. Een duurzaam verdienmodel voor boeren is nochtans mogelijk, maar dan moet een krachtige overheid de vrije markt herstellen en monopolies weren. Boeren kunnen zorgen én voor natuurherstel én voor hoogwaardig en gezond voedsel als ze daar eerlijk voor worden beloond. Dat kan met een transitiefonds.
Bavo Verwimp (bioboer ‘De Kijfelaar’, Noorderwijk-Herentals en landbouweconoom) legt uit hoe supermarkten een roze wolk creëren met hun versafdeling. Op elk moment van de dag vind je daar overvloedig gevulde rekken met perfect ogende groenten en vruchten, die ook nog eens even groot zijn. In deze tuin van Eden bestaan zelfs geen seizoenen. Is het bij ons geen bonentijd … dan halen we onze boontjes toch uit Kenia! Alles wordt het hele jaar door aangeboden… en aangevoerd. Dat al die vliegtuigen en vrachtwagens de kosten opdrijven en onnodige C02 uitstoten is part of the deal. Een gigantische voedselverspilling eveneens, want wat niet meer kraakvers is, wordt weggegooid. Supermarkten voeren bovendien een prijzenoorlog rond hun verse producten. Daarvan zijn boeren hier en elders de pineut. Het ergste is dat ook de biosupermarkt zo werkt en dat ze de korte keten ondermijnt. Hoog tijd dus voor een andere vorm van distributie, die een eerlijke prijs voor de boer en een gedeeld risico garandeert. Zoals topeconoom Geert Noels al schreef: ‘De toekomst is kleiner, trager, menselijker.”
Myriam Dumortier
Bavo Verwimp
Kurt Sannen
Het debat o.l.v. Karel Arnaut
Boeren onderzochten in ‘Tot de bodem’ dus al de geschiedenis, perikelen en de duurzame toekomstperspectieven van landbouw in Vlaanderen. In Averbode nodigden we boeren uit om hún verhaal te doen over het boereninkomen, de distributie, toegang tot grond, maar ook over de boer als centrale figuur in de voedselketen. Zonder boer geen eten op ons bord! Wat is de toekomst voor boerenbedrijven in CSA, veeteelt en zuivel, akkerbouw, groententeelt, fruitteelt?
Karel Arnaut (publicist, ‘antropoloog in residentie’ bij de Groentelaar, Boerenforum en Paysans & Artisans) leidde het gesprek. Deelnemers waren: Paul Cerpentier, ondervoorzitter ABS, akkerbouw en varkensteelt in Kemzeke, Souliman Diraa, CSA-biogroententeler van Het Vrije Veld in Zutendaal, Dominique Joos, ambachtelijke kaasmakerij en zuivel, Weigewijs in Heverlee, Stefan Raymaekers, Reinroods, biofruitboer in Assent.
De openingsvraag peilde naar de herkenbaarheid van de drie uiteenzettingen voor de eigen concrete bedrijfssituatie van elke spreker. Die bleek voor alle deelnemers groot, zeker voor de jonge ondernemers Souliman en Dominique. Verrassend was bovendien het gedeelde gevoel van een buitenbeentje te zijn, een boer(in) die sterk gelooft in het eigen project, het eigen potentieel en in samenwerking met anderen. Dit zijn boeren die het heft absoluut in eigen handen willen houden… of dat heft op het gepaste moment willen doorgeven aan zonen of dochters. Dit zijn mensen met veel lef. De transitie blijkt bovendien al volop bezig. Kleinschalig, maar met veel enthousiasme.
Of ook de grotere boeren mee zijn? Paul Cerpentier merkt op dat regelgeving rekening moet houden met de zware investeringen die vele boeren hebben gedaan. Die lopen gauw over 20 jaar. Mensen hun toekomst afpakken is geen goed plan. Hen begeleiden naar de transitie wel.
De uitdagingen lagen voor onze panelleden op uiteenlopende vlakken, zoals Dominique Joos aangaf. Werkbaar werk blijkt niet echt een issue te zijn, ook al is er veel werk op een landbouwbedrijf. Met een goede planning lukt het doorgaans wel.
Voor jonge biogroententeler Souliman Diraa is de duurzame toegang tot grond een heikel punt. Veel mensen willen niet of maar voor korte tijd verpachten aan een boer. Voor de boer is het juist belangrijk om te werken aan een goede bodem en daar dan de vruchten van te plukken. Vandaar dat pachtzekerheid of eigenaarschap belangrijk zijn. Of er echt grondschaarste is? Ja en nee, merkt Paul Cerpentier op. Eén investeerder met veel reserves kon in het Gentse alle vrijgegeven ocmw-percelen tegelijk aankopen en zo verhinderen dat kleine boeren een klein perceel konden verwerven. Deze deal is uiteindelijk teruggefloten omdat het belangrijk is om bij de verkoop van publiek eigendom niet automatisch de grote spelers te bedienen, voor wie dit een belegging is. Landbouwgrond moet voor landbouw ter beschikking blijven. Dominique Joos had het geluk dat stad Leuven wél percelen ter beschikking stelt aan jonge boeren. Een voorbeeld om na te volgen! Volgens Stefan Raymakers, zijn het daarnaast ook (vooral) de grootschalige landbouwbedrijven die de vrijgekomen landbouwgrond aankopen. Zo geven ze kleinere beginnende bedrijven die agro-ecologisch willen werken geen kans. Die drang naar altijd meer en groter moet ophouden.
Paul Cerpentier, ABS
NB – Exact een week geleden ageerde Boerenforum in Bierset (Luik) trouwens mee met Waalse collega’s tegen de uitbreiding van de lokale luchthaven op goede landbouwgrond. De druk op landbouwgrond is dus zeer hoog. De noodzaak om landbouwgrond voor landbouw ter beschikking te houden ook.
Is of blijft ‘boerenlandbouw’ een aantrekkelijk alternatief? De zorg voor een vers en eerlijk product is zonder meer inspirerend. De boer als producent dus. Er zijn ook vele initiatieven om in een niche samen te werken b.v. voor de verkoop van verse producten. Er is daarnaast de wens van oudere boeren om het bedrijf aan kinderen door te kunnen geven, zoals zowel Stefan Raymaekers als Paul Cerpentier beaamden. Boeren is immers een mooi beroep.
Boeren willen ook opnieuw prijsbepaler zijn i.p.v. prijsvolger. In een nichebedrijf met eigen verkoopcircuit is dat min of meer mogelijk, maar er is nog een lange weg te gaan. Wanneer agro-ecologische landbouw echter de “niche” overstijgt – wat nu al het geval is met o.m. biologische fruitteelt – is er echter wel een probleem. Dit ondervinden de biologische fruittelers. Het beter aanpakken van de distributie van agro-ecologische voeding en het sensibiliseren van de consumenten voor een gezonde, lokale voeding is bijgevolg een noodzaak.
Hoe ecologisch moet landbouw zijn? Alle boeren zijn het erover eens dat zorg voor ecologie en natuur noodzakelijk is en dat boeren daartoe kunnen bijdragen. Allen zijn het er ook over eens dat de industriële landbouw klimaatgewijs niet houdbaar is. Daarom is een correctie op de vrije markt nodig. Een vrije markt betekent immers kans op speculatie met voedsel. Landbouw zou net als zorg, mobiliteit, onderwijs, cultuur, justitie, communicatie, fiscaliteit uit de greep van de pure vrije markt moeten blijven. Die suggestie staat in de novemberverklaring, krijtlijnen voor een betere samenleving. Een lokale voedselstrategie moet eigenlijk ook deel uitmaken van het lokale klimaatbeleid.
Agro-ecologische landbouw biedt alvast een deel van de oplossing voor de klimaatopwarming door CO2 in bodems of grasland vast te houden. Agro-ecologie is sowieso circulair en bijgevolg klimaatneutraal. Agro-ecologie staat voor voedselproductie met veel zorg voor mens, dier en product.
De vraag is dan op welke termijn een brede transitie redelijkerwijze kan plaatsvinden. Hopelijk wordt het agro-ecologische buitenbeentje snel het nieuwe normaal! De Grootouders voor het Klimaat werken daar graag aan mee!
Ook GvK-ambassadeur en Wervel-man Luc Vankrunkelsven zag dat het goed was
Boeren betogen aan de luchthaven van Luik tegen betonnering landbouwgrond
“Beton kunnen we niet eten!”
Deze zondag 16 april demonstreerden Boerenforum, FUGEA, MAP en het Netwerk voor Steun aan de Boerenlandbouw (RéSAP) in het Waalse dorp Bierset tegen de uitbreiding van de luchthaven van Luik en de betonnering van landbouwgrond in België. Een optocht van boeren, activisten en muzikanten trok langs de bedreigde gronden tot aan de luchthaven. Ze plantten er aardappelen en uien onder de leuze: “Beton kunnen we niet eten!”.
De kleurrijke optocht, opgeluisterd met slogans en trommelgeroffel, stond in schril contrast met het desolate landschap. Het grootste deel van de 350 hectare grond die door de uitbreiding van de luchthaven van Luik wordt bedreigd, is landbouwgrond. Een groot deel daarvan is al verwoest door bulldozers. De optocht stopte op verschillende plaatsen voor toespraken en symbolische acties. Vertegenwoordigers van verschillende boerenorganisaties kaartten aan dat het probleem van de betonnering van landbouwgrond heel België aangaat. “De aankoop van grond door niet-agrarische actoren, speculatie en het gebruik van landbouwgrond voor energiedoeleinden, zorgt ervoor dat de prijs van de resterende landbouwgrond de pan uit rijst en dat jonge landbouwers zich niet kunnen vestigen“, benadrukte Astrid Ayral van FUGEA. De Waalse regering heeft zich ertoe verbonden tegen 2050 een einde te maken aan de betonnering van haar grondgebied. In Wallonië had de betonnering sinds 1995 een dalende trend, maar sinds 2020 is het tempo weer gestegen tot 3,2 hectare per dag. Met 11,4% van zijn grondgebied bedekt onder beton (2018) is België het derde meest verharde land in Europa.
Wim Moyaert van Boerenforum pleit voor een onmiddellijke betonstop. Investeerders blijven immers gewoon doorgaan met beton en asfalt gieten op nieuwe gronden. Te weten dat in Vlaanderen ondertussen 1500 ha industrieterrein leeg en vervallen staan. De transitie moet nu ingezet worden. “Net zoals de affiche symboliseert moeten we nu het overheidsgeld, vrijgemaakt voor industrie en kapitalisme, terugnemen en gebruiken voor duurzame en lokale voedselproductie, voor een correct inkomen voor boer en boerin en sociale voedselzekerheid voor alle burgers”. (Toespraak onderaan persbericht)
Woordvoerders van RéSAP wezen erop dat België het zich in de huidige internationale context niet kan veroorloven zijn landbouwoppervlak te verkleinen. Europa is voor zijn voedsel al afhankelijk van invoer, en landbouwgrond is essentieel om onze voedselsoevereiniteit te garanderen. Ook Ernest Vanderlinden van Canopea hekelt de gevolgen van het uitbreidingsproject voor het klimaat: “Gezonde bodems slaan niet alleen koolstof op, ze verzachten de gevolgen van de klimaatverandering ook dankzij hun grote capaciteit om water vast te houden, waardoor de impact van overstromingen en droogtes vermindert. Gezonde bodems zijn ook nodig om het hoofd te bieden aan de biodiversiteitscrisis. Niets groeit of leeft op beton!”
Het RéSAP verdedigt een duurzaam, familiaal landbouwmodel dat kwaliteitsvolle werkgelegenheid creëert, lokale gemeenschappen voedt en de biodiversiteit bevordert. Het betreurt dat 10 keer meer Waalse overheidsmiddelen (1,24 miljard euro) zijn uitgetrokken voor de uitbreiding van de luchthaven van Luik, dan voor de transitie naar een duurzame landbouw (124 miljoen euro). Het collectief pleit voor een moratorium op de uitbreiding van de luchthaven en op projecten die landbouwgronden betonneren, alsook voor een betere bescherming van landbouwgronden en hun functie als voedselbron. Voor Marie-Hélène Lefèvre, medewerkster van FIAN Belgium, “symboliseert het uitbreidingsproject van de luchthaven de keuze voor een economisch model dat het klimaat, de milieuproblemen en onze landbouw en voedselproductie de rug toekeert”.
De volledige persmap met achtergronddossier (in het Frans) vindt u via deze link
Het Réseau de soutien à l’agriculture paysanne (RéSAP) is een groepering van boerenorganisaties, ngo’s, milieuorganisaties en burgerverenigingen die ter gelegenheid van de Internationale Dag van de Boerenstrijd opkomen voor duurzame en kleinschalige landbouw.
TOESPRAAK BOERENFORUM
STOP BETON
NU, onmiddellijk en niet morgen! Anders blijven investeerders verder betonneren en asfalteren.
OP BETON KUNNEN WE NIET BOEREN
BETON KUNNEN WE NIET ETEN
De grond die ons nu nog rest voor voedselproductie en natuur moet uit handen blijven van industrie en kapitalisme.
Deze uitbreiding van de luchthaven is op geen enkele manier goed te keuren.
Dit is enkel
meer vervuiling,
meer import en export van voedsel.
En hierdoor is er
minder grond voor voedsel en natuur
zijn er minder boerinnen en boeren
zijn er minder kansen voor lokaal en duurzaam voedsel.
NEE aan de uitbreiding van industrie en kapitalisme!
JA aan agro-ecologie en voedselsoevereiniteit!
Deze uitbreiding wordt gerealiseerd met overheidssteun. Het gaat hier over 1,24 miljard van ons geld!
De affiche toont het duidelijk: we kunnen en moeten dit omkeren.
Laat ons de overheidssteun, ons eigen geld, investeren in duurzame landbouw,
in boeren en boerinnen die ecologisch voedsel produceren,
in verwerkers en winkeliers die lokaal en onafhankelijk voedsel naar de burger brengen,
in regionale en sociale voedselzekerheid.
STOP NU
deze zinloze industriële revolutie die ons de illusie bracht van welvaart,
die in werkelijkheid enkel moeder aarde, plant, dier en mens vergiftigt.
START NU
een agro-ecologische revolutie
een transitie voor een beter klimaat
een transitie naar natuurlijke en gezond voedsel.
START NU
een eerlijke verloning voor iedereen die zorg draagt, voor iedereen die op dit land voor natuur en voedsel zorgt,
een correct loon voor boerin en boer
een correct loon voor kleinschalige lokale verwerking en verkoop
het basisrecht dat elke burger op deze planeet heeft, namelijk toegang tot gezonde voeding!
START NU
de rechtszekerheid voor boeren en boerinnen op de grond die ze bewerken.
Deze gronden mogen niet in beslag genomen worden voor beton!
Deze gronden moeten dankzij een degelijke pachtwet in handen blijven van wie voedsel produceert!
Landbouwgrond is voor voedselproductie en dit gebruiksrecht dient boven het eigendomsrecht te staan.
Op deze dag rond paardentractie op kleinschalige groentenbedrijven gaan we in op de praktijk van het ploegen en klaarleggen met een paard.
In het voorjaar de bedden proper krijgen is heel wat werk en dat in een periode waar we zo snel mogelijk groenten willen planten. Bij de Groentelaar bracht een samenwerking tussen de menner.sters Eva en Corentin van Cordeva vzw soelaas. De paardenploeg is niet alleen licht, je kan er ook ongelooflijk ondiep mee ploegen. Anna, boerin bij De Groentelaar, verteld welke zaken door de tuinder wel in acht moeten worden genomen. Ook Filip Vervaeke brengt paard en ploeg mee.
Eva zoomt in op het werken op het Kordeel. Werken met slecht één koord vraagt wat oefening, maar de voordelen op ergonomie en veiligheid zijn zeer groot. Indien de deelnemers dat willen kan er ook worden ingezoomd op de noden en tijdsinvesteringen die het paarden houden met zich meebrengt. We krijgen ook nog demonstraties hoe de grond verder wordt klaargelegd met paarden.
Schoffelen met paard is zeker mogelijk maar op vandaag nog een uitdaging. Filip Vervaeke demonstreert zijn zelfgemaakte schoffel. Corentin deed vorig jaar flink wat ervaring op met de Kassine, een multifunctioneel-werktuig dat recent in Frankrijk werd ontwikkelt voor de onkruidbewerkingen in de groententeelt. Paardenmenners en boeren evalueert samen de gratie en de nadelen van de werktuigen. We gaan ook verder in op iedereens vragen en opmerkingen en bespreken nieuwe mogelijkheden. Op de Werktuigdag in Tongeren werkte Corentin een eerste keer met een Treffler-Wiedeg die door Thierry Beaucarne werd aangepast aan de paardentractie, maar Thierry gaf nog meer tips aan Corentin. Hopelijk kunnen ook andere deelnemers hun onkruidwerktuigen meenemen om te tonen aan de groep.
We bekijken ook een mestkar getrokken door paarden. De wielen en dus de paardenkracht drijft het mechanisme aan. Dit opent perspectieven voor andere bewerkingen en machines die ook in het hooiwerk van belang zijn.
Verder wordt er tijd gemaakt voor vraag en antwoord van iedereen aanwezig. Een warme oproep om af te zakken naar de Groentelaar op 1 maart en samen een netwerk op te starten zodat boer•in en paardenmenner•ster elkaar kunnen vinden, elkaar beter leren kennen en van elkaar kunnen leren.
Boerenforum roept op tot steun voor El Walili, waar uw tomatenplukker na uitbuiting nu ook dakloos wordt!
Nijar, bij Almeria, is een dorp in het zuiden van Spanje dat een bloeiende handel kent van serregroenten die in de winter per oplegger massaal naar heel Europa uitgevoerd worden:(kers)tomaten, paprika, courgette, komkommer en aubergines, voornamelijk bio (wat Nijar betreft).De milieuimpact is bekend: uitloging van de grond en het water, plastiek vervuiling op grote schaal, verlies van biodiversiteit enz. In Nijar heeft de intensieve landbouw een niveau van negatieve impact bereikt dat nergens ter wereld zijn gelijke kent. De lokale autoriteiten en de exporteurs (vertegenwoordigd in COEXPHAL) proberen wanhopig de waarheid over de milieuschade en de sociale kost te verhullen, maar slagen daar gelukkig niet meer in. De grote meerderheid van de groenten zijn geproduceerd met de arbeid van migranten uit Marokko, de subsahara landen en Oost-Europa (Oekraine, Roemenië, enz). De werkomstandigheden waarin deze mensen werken zijn gebaseerd op onzekerheid (verblijfsvergunning, tewerkstelling, huisvesting,…), ontoereikende lonen lager dan het minimumloon, geen vertegenwoordigers van de arbeiders, dagcontracten of helemaal geen contracten, waardoor de bedrijfsvoerders en managers kunnen aanwerven en ontslaan naar believen.
Het is erg moeilijk voor de migranten om een degelijke woonst te vinden. De werkgevers verzaken aan hun plicht in geval van tewerkstelling van arbeidsmigranten, om woningen te voorzien. De werkomstandigheden zijn precair en ook door het beleid worden geen woningen voorzien voor deze grote groep mensen waardoor onvermijdelijk sloppenwijken worden opgetrokken uit palletten, karton en stukken landbouwplastiek. Gegeven de enorme inkomsten gegenereerd door de export van groenten zou het oprichten van eenvoudige appartementen voor de arbeiders mogelijk moeten zijn, maar dat gebeurt niet of zeer uitzonderlijk. Het exportwonder, de snelle expansie van ‘de moestuin van Europa’ is dus puur gebaseerd op uitbuiting en het aan de laars lappen van verplichtingen. Met onuitbetaalde lonen wordt de infrastructuurexpansie bekostigd en de welvaart van de Spaanse bevolking. Voor telers elders in Europa is dit pure concurrentievervalsing.
Terwijl de Chabolas -sloppenwijken- over het algemeen klein en goed verstopt zijn, is El Walili in Nijar uitgestrekt, en wonen er zeker 500 inwoners. Er is een moskee, verschillende winkeltjes, cafetarias, beenhouwers, klerenwinkels, een taxiservice, .. maar deze gemeenschap stoort niet alleen de lokale autoriteiten en de exportorganisatie, maar ook de organisatoren van de toeristische sector: omdat de toeristen de Chabola kunnen zien vanop de weg en wanneer ze ze Cabo de Gata bezoeken, niet ver van Nijar. De neofascistische partij VOX wint een groeiende steun in de regio en de PSOE sociaal-democraten doen hun best de VOXkiezers naar zich toe te trekken.
Zo is het maffieuze trio van lokale autoriteiten, exportorganisaties en toeristische groepen ertoe gekomen om te beslissen de Chabola El Walili te vernielen. Ze zijn daarin wel gestuit op verschillende NGO’s, religieuze organisaties en het landarbeiderssyndicaat SOC-SAT (lid van Via Campesina), verenigd in de associatie ‘Derecho e Techo’ (Rechtop op Dak). Officieel hebben de autoriteiten de schijn gegeven een compensatie te bieden en goedkope appartementen te bouwen voor de 500 bewoners, maar in de praktijk blijken deze nog in constructiefase te zijn en zullen er ook niet voldoende plaatsen zijn voor 500 mensen. Eens te meer werd er gelogen! Op maandag 30 juni in de vroege ochtend is er overgegaan tot ontruiming, een enorm leger bestaande uit verschillende politiekorpsen heeft El Wallili omcirkeld en is met behulp van bulldozers en graafmachines de afbraak aangevat van de woonsten, sommigen werden in brand gestoken. Wat er met de inwoners gebeurt is is niet duidelijk en het is zeker dat velen geen onderdak gevonden hebben na hun werk.
Wat gebeurd is in El Wallili te Nijar, is een schande voor Spanje, een schande voor Andalusië, een schande veroorzaakt door een landbouwsysteem dat gebaseerd is op de uitbuiting van landwerkers, migranten en vluchtelingen. En dit draagt alweer bij tot de sociale en ecologische negatieve impact in de hele wereld, tot op een ondragelijk niveau. Boerenforum drukt zijn solidariteit uit met alle uitgerookte migranten van Nijar, en eist onmiddellijke maatregelen om alle inwoners van wijlen Walili in Nijar, waardige en betaalbare woningen te verschaffen.
Boerenforum roept ook de Vlaamse consument op : “support your local farmer”, die ook economische en sociale duurzaamheid nastreeft! Eet geen zomergroenten in de winter! De supermarkten worden gevraagd kritisch te kijken naar de bedrijven van dewelke ze aankopen, en alle producten, ook BIO, van een GGN nummer te voorzien zodat de consument kan nagaan van welk bedrijf het product komt. Boerenforum maakt deel uit van een internationaal netwerk van boeren dat van plan is alvast de grofste inbreuken op de mensenrechten te bestrijden.
Boerenorganisaties slaan alarm bij de Spaanse Ambassade omtrent de bedreiging tot ontruiming van sloppenwijk El Wallili, Nijar, Almeria, Spanje.
We roepen op om deze actie te steunen en in persoonlijke naam en/of in naam van je organisaties brieven te sturen, om Spanje en regionale besturen te wijzen op deze wantoestanden
Boerenorganisaties Boerenforum, MAP, Fugea, ECVC en hun bondgenoten Climaxi, XR-Gent zijn extreem bezorgd over de evolutie van de werk- en leefomstandigheden van de rurale arbeidsmigranten rond Almeria, Andalusië. Er dreigt nu ook één van de krottenwijken -chabolas- ‘El Walili’ in Nijar dit weekend door de gemeente Nijar ontmanteld te worden, zonder dat er degelijke woningen voorzien zijn door de gemeente. Deze hardwerkende mensen wonen bij gebrek aan woningen en degelijk loon om huur of hypotheek te betalen in deze korttenwijken en kunnen nergens anders naartoe.
Donderdag 26/1 11u hebben vertegenwoordigers van deze organisaties hun bezorgdheden overmaken aan de Spaanse Ambassadeur te Brussel, en hun eigen eerlijk geproduceerd voedsel aanbieden..
Boerenforum, FUGEA, MAP zijn organisaties van boeren, boerinnen en landwerkers die ijveren voor een meer ecologische voedselzekerheid met lokale productie en lokale consumptie. Dit alles in een betere context dan de huidige neoliberale situatie en met een eerlijke vergoeding voor rurale arbeid, zowel voor boerin, boer en landarbeiders. Vandaar uit werken we samen in solidariteit met landwerkers over de hele wereld. Voor de internationale coördinatie zijn we aangesloten bij La Via Campesina (LVC), waarvan ECVC de Europese fractie is.
De missie van LVC-organisaties laat zich samenvatten door de internationale leuze: Globalize Struggle, Globalize Hope¨** **Globalize: refereert naar een geglobaliseerde vrije markteconomie, waarin ook de handel en dus productie van voedsel kwalijk genoeg terecht is gekomen.
SITUATIE:
Nijar
Is een randgemeente van Almeria, een centrum van tuinbouw, meer specifiek biologische: in het centrum van Nijar bevinden zich veel exportbedrijven zoals Eurosol, Bio Sabor, Haciendas Bio, Biosol, SAT Costas de nijar enz .. 2000 van de 4400 ha ecologische productievelden van de provincie Almeria bevinden zich in Nijar.
De productie neemt toe… en de ellende ook…
In de laatste 20 jaar heeft de gemeente Nijar zijn oppervlakte aan serres verdubbeld, van 3373 ha in 2001 tot 6500 in 2022, zonder onderdak te organiseren voor de mensen die er de nodige arbeid verrichten, waardoor het tekort aan woningen erg toenam. Dit gebrek, in combinatie met de lage lonen en vaak onbetaalde werkuren, veroorzaakten het ontstaan van mensonwaardig onderkomen, chabolas, dwz krottenwijken, met onderkomens opgetrokken uit resten plastiek van de serres, palletten, kartonnen dozen waar verschillende duizenden mensen wonen. Het aantal mensen neemt logischerwijs toe met de toenemende exportwaarde van de bedrijven waar deze mensen werken: meer dan 3 000 miljoen euro!
De snelle toename aan landbouwproductie in de regio Almeria is te danken aan de goedkope arbeid van migranten, afkomstig uit Marokko, subsahariaans Afrika en Oost-Europa: 90% van het personeel van de bedrijven bestaat uit arbeiders in de serres. In deze regio wordt arbeidswetgeving systematisch
met de voeten getreden, de sociale fraude is wijdverbreid. Huurwoningen ontbreken, omdat de gemeentebesturen deze nooit ingepland hebben en laten ontwikkelen. Eerder gesloten akkoorden over het creëren van woningen voor arbeiders In Ejido (Almeria) na de staking van 2000 zijn nooit uitgevoerd. De lage lonen (onder het wettelijk minimumloon), de tewerkstelling middels tussenpersonen, en de precariteit zijn de oorzaak van het ontstaan van de krottenwijken, die continu onder bedreiging staan van brandstichting door sicarios -huurlingen- van de overheid of van de landbouwondernemingen, die de krottenwijken beschouwen als een blaam op de reputatie van Almeria, omdat ze meestal zichbaar zijn voor toeristen vanaf de autosnelwegen. Feit is dat deze krottenwijken bewijzen dat deze snelle toename aan productie en export gebaseerd zijn op het bloed, zweet en tranen van duizenden arbeidsmigranten. We kunnen stellen dat deze regio zijn slechte reputatie aan zichzelf te danken heeft en dat deze reputatie een afspiegeling is van de realiteit.
Almeria=het Europese Qatar Qua aan slavernij grenzende productiemethoden moet de plastiek zee van Almeria niet onderdoen voor Qatar. Het is dan ook een schande dat deze wantoestanden al 20jaar op Europees grondgebied plaatsvinden en de rekken van de groentenafdeling van alle NoordEuropese supermarkten voor 20% vult, ook de ‘bio’rekken.
Boerenforum roept ook de consument op om lokaal geteelde seizoensgroenten te eten dewelke de landbouwer en diens arbeiders voorzien in een eerlijk inkomen, ecologisch geteeld in een mooi landschap. Support your local farmer. Dan hebben de mensen rond Almeria ook hun dorpen en open velden terug. Ook in Marokko willen de mensen eerlijk verloonde landbouw voor lokale voedselproductie en geen exportlandbouw. Landbouw waar iedereen wel bij vaart.
“El Wallili” is de grootste nederzetting type krottenwijk van de gemeente Nijar, met meer dan 500 personen. De overheden, de bedrijven en de organisaties van de AgroIndustrie type Coexphal, hebben besloten El Walili te vernietigen op 30 januari.
De afbraak van El Walili zonder alternatieve woonsten Officieel wordt er geschermd dat de bewoners van El Walili onderdak aangeboden zal worden. Feitelijk gaat het over woningen die nog niet af zijn, noch 500 mensen kunnen huisvesten. Als de autoriteiten hun dreiging uitvoeren zullen de bewoners van El Walili, die de exporthandel teelt en plukt, op straat moeten slapen, of waar dan ook.
HELP MEE de rechten van de landwerkers te doen respecteren: Boerenforum ondersteunt, samen met de andere Europese organisaties van La Via Campesina, de strijd van de bewoners van de nederzetting El Walili, en de organisatie ‘Recht op Dak’ (Derecho a Techo). Boerenforum vraagt de Spaanse Ambassade om de autoriteiten van Nijar en Andalusië, de bedrijven en Coexphal aan te manen de rechten van de arbeiders te respecteren: het zijn zij die het mogelijk maken landbouwproducten te produceren en exporteren aan een marge die de bedrijfsleiders verrijkt in de regio van Nijar. Boerenforum eist om de ontruiming te annuleren zolang er geen andere woningen zijn, en om te onderhandelen met de vereniging ‘Recht op Dak’ aangaande dit thema.
De context waarin deze mensen tewerk gesteld worden zijn een schending van de meest basale rechten zijnde de mensenrechten. Bovendien worden hier de UNDROP-rechten geschonden: The United Nations declaration on the Rights of Peasants and Other People Working in Rural Areas, ondertekend in 2018 op de UNHRC, door 122 landen.De leden en vrienden van Boerenforum kunnen zich op de hoogte stellen van de situatie via Twitter @derechoaltecho. Ook kunnen ze protest emails versturen naar de verantwoordelijken in Almeria en Nijar. Een modelbrief en de emailadressen van bestuursleden en bedrijfsleiders in Nijar en Almeria kan u terugvinden op de website van Boerenforum:
Met de sluitingen van de slachthuizen in Eeklo en Zele vorig jaar valt bijna het doek voor de kleinere slachthuizen in ons land. Veelal zijn het de maatregelen die voortvloeien uit de protestacties van de dierenrechtenbeweging die de kleinere slachthuizen in het land de das omdoen. De wetten rond dierenwelzijn vormen als het ware de scherprechter die de stekker eruit trekt. Voor de boerinnen en boeren van het Boerenforum is dat een pijnlijke situatie. “Een dierenrechtenbeweging of dieren-bevrijdingsbeweging die mikt op de ‘easy targets’ in de landbouwsector slaat de bal mis. De grote slachthuizen kunnen zich elke keer weer voegen naar de nieuwe strengere wetgeving, maar wij moeten die grote slachthuizen niet. Voor de dierenbeweging hebben we dus één centrale vraag – Which side are you on boys and girls… Which side are you on(1).”
De Vlaming blijft vlees eten en het aantal vegetariërs en veganisten mag dan al toenemen, er is nog steeds en enorm consumptie van eieren en zuivelproducten in onze regio. Je kan de strijd tegen het slachten van dieren niet voeren zonder je de vraag te stellen wie er sterker wordt van al je strijdgewoel. Voor het Boerenforum is het duidelijk dat de winnaars na jaren duw- en trekwerk de grote spelers zijn… “En dat terwijl onze landbouwers net op zoek zijn naar kleine slachthuizen op mensenmaat. Onze boer.inn.en willen hun dieren niet afzetten in een anonieme massa waar ze samen met anderen aan de lopende band worden afgemaakt. Onze dieren kregen ruimte om dier te zijn, zichzelf te zijn… Ze slachten in een groot slachthuis klopt niet.”
We nodigen iedereen uit om bij onze boer.inn.en binnen te wandelen als er een verkoopmoment of een opendeurdag is. Gegarandeerd krijg je ons credo te horen. ‘Niet meer vlees, maar beter vlees’. Vlees van dieren die ons helpen om kringlopen te sluiten, leent er zich niet toe om een massaproduct te worden. Bovendien zijn onze koeien, varkens, schapen, kippen, … een onontbeerlijke en kostbare schakel op onze boerenbedrijf. Voor de visie ‘niet meer, maar beter vlees’ hadden wij geen moraliserende boodschap nodig van een eerder stedelijk georganiseerde dierenbeweging. Gewoon ons gezond boer.inn.en-verstand was voldoende.
Om die reden vragen we de dierenrechtenbeweging, de dieren-bevrijdingsbeweging en ons beleid om de visie goed te kiezen. ‘Which side are you on’ is geen holle leuze. Als je de huidige economische wetmatigheden waaronder de primaire sector kreunt niet aanvalt dan is het “groot, groter, grootst” en dan zijn de acties en wetgeving voor het dierenwelzijn of het milieu enkel een katalysator van die schaalvergroting. En probeer je dan eens in te beelden wat het is om in die grootschalige wereld het schaap te zijn.
Wij gaan onze praktijken met dieren niet de hemel inprijzen, onze dieren gaan ook naar de slachtbank. Maar we hebben wel ons gedacht over wat wij onze dieren in hun laatste levensmomenten toewensen. De grootschalige slachthuizen horen daar niet bij. Wij willen het liefst thuis slachten, als het even kan met vakmensen aan onze zijde die het einde van een dierenleven op een zo goed mogelijke manier kunnen laten plaatsvinden. Het huidige wetgevend kader staat ons dat bij veel diersoorten niet meer toe en met de erosie in het slachthuizen-landschap gaat de situatie van kwaad naar erger.
Omdat we met Boerenforum nooit bij de pakken blijven zitten organiseren we op 30 januari een boerenforum in Meise en Londerzeel rond dit thema (2). Onder boerinnen en boeren gaan we uitpluizen wat wel en niet kan in de kweek van pluimvee op het eigen bedrijf. We gaan ook na wat de huidige reglementering is inzake thuis slachten en maken van de gelegenheid gebruik om samen met de vzw Vlaamse Schapenhouderij – de VSH – na te denken over een campagne om de kleinere slacht infrastructuren te behouden of verder uit te breiden.
Van de dierenrechtenbeweging en beleid verwacht het Boerenforum een andere houding waarbij de dialoog met de belangenorganisaties van de kleinere boerderijen en de alternatieven in de landbouwsector centraal staat. “Laat ons hopen dat we samen de huidige tendensen van schaalvergroting en een race to the bottom in de landbouwsector kunnen doen keren”, klinkt het binnen onze werking. We verwijzen daarbij graag nogeens naar ons eisenpakket in verband met het nieuwe glb(3).
(1)REECE Florence: Which side are you on – 1931 Geschreven die middenin de stakingsgolven van de jaren 30 in het mijndistrict Harlan County – ZuidOost Kentucky – na pogingen om de stakingen te breken.
Via pers en sociale media namen wij kennis van het voorstel van GROEN-woordvoerders Barbara Creemers en Petra De Sutter om de BTW op groenten en fruit naar nul te brengen. De boerenorganisatie Boerenforum en sociale klimaatbeweging Climaxi denken dat er belangrijke bijsturingen nodig zijn. Voor ons kan het namelijk niet de bedoeling zijn om supermarkt boontjes uit Kenia te gaan subsidiëren. Verder helpt dit voorstel de boer niet vooruit.
Tegelijkertijd vernemen we dat minister Frank Van Den Broucke bezig is met de actualisering van een voedselplan.
Wij hopen dat beide initiatieven zich inschrijven in de klimaatdoelstellingen van ons land en het verlangen om lokale economie te ondersteunen. De korte keten heeft het, net als alle kleine producenten, moeilijk. We horen het van boeren, boerinnen en zelfstandige winkeliers die op het randje overleven of failliet gaan.
Volgens ons moeten vooral kleine en lokale producenten gesteund worden en moeten de gezondheidsdoelstellingen gekoppeld worden aan een bredere kijk op locale economie en agro-ecologie. Zonder producenten komt er geen volwaardige en gezonde voeding die ook nog eens voldoet aan de wens om meer seizoensgebonden en klimaatvriendelijk te eten.
Een eventuele BTW-korting zou een kleine eerste stap naar voedselzekerheid en gezonde milieubewuste voeding kunnen zijn. Voor de kleine producenten levert die niets op. Bij de eerste vraag – helpt dit de boer vooruit ? – kunnen we alvast nee zeggen, en in bepaalde gevallen zal het initiatief zelfs contraproductief zijn. Heel wat boeren maken voor wat de BTW betreft gebruik van de “bijzondere landbouwregeling”. Kort samengevat komt de bijzondere landbouwregeling hierop neer: de BTW op verkoop van producten moet niet worden afgedragen aan de staat, maar de betrokken boer mag de BTW op aankopen ook – voor de meeste aankopen is dat 21% – niet terugvorderen van de staat. Om de BTW op aankopen te compenseren maakt de boer gebruik van de 6% BTW op verkopen die hij zelf mag behouden. Afschaffing van de BTW op voeding betekent dus dat de boeren in de bijzondere landbouwregeling geen BTW meer kunnen innen, maar wel nog BTW moeten betalen aan leveranciers. Deze boer•inn•en zullen dus een prijsverlaging krijgen van bijna 6% op hun verkoop.
Daarom dient het voorstel van GROEN best aangepast worden: naast een oplossing rond de BTW-regeling, moeten er garanties komen dat de BTW-winst naar de eindgebruiker gaat en niet blijft plakken onderweg. De onrechtstreekse overheidsondersteuning mag niet toegekend worden voor grote concerns die verse groenten of fruit importeren.
Wij hopen ook dat Minister Vandenbroucke zijn actualisering van het Voedselplan gebruikt om gezonde voeding in de korte keten te stimuleren en de smaakvervlakking, vervetting en versuikering van ons voedingspatroon door industriële voeding een halt toe te roepen. Dit plan biedt ons de gelegenheid om dieper stil te staan bij lokale voedselzekerheid, sociale rechtvaardigheid en klimaatkwesties.
Wat de sociale kwestie betreft durven we BTW-verlagingen ook in vraag stellen: is het niet beter om iets te doen aan gezonde voeding voor mensen die het minder breed hebben? BTW-verlagingen vergroten de discriminatie en zorgen er voor dat ook mensen die het niet nodig hebben een extraatje opstrijken.
Boerenforum en Climaxi gaan graag in overleg rond deze voorstellen en hoopt dat de progressieve partijen overleg met de brede basis eindelijk eens structureel inbouwen, voor ze met voorstellen op de proppen komen. Een partij kijkt best verder dan de eigen structuren of achterban.
GROEN reageerde alvast positief op deze brief en eind februari zitten we samen met hen, wie verder input wil geven kan dit via deze link, https://forms.gle/BDLvyMX9UwrYt5ng7
boerenforum.wordpress.com 